November 2019, Louang Prabang, LaosOp een klein terrasje aan de oevers van de Mekong zitten we bij een heerlijke koffie samen met Glenn en Julie. Het koppel is in Laos om, samen met ons, een nieuwe avontuurlijke reis voor Project U/Turn te creëren. Glenn Crynen, Glex voor de vrienden, is een voormalig Para-Commando, Rijkswachter en Politieagent. Intussen verleende hij zijn expertise op vlak van outdoor, veiligheid en andersvaliden aan tv-programma's zoals 'Overwinnaars', 'Voorbij de Grens' en 'Expeditie Poolcirkel'. Zo beklom hij onlangs nog, samen met Koen Wauters en overwinnaars Xander en Lena, de Chinese Muur. Ondertussen is hij ook reeds ruim 7 jaar het hart en ziel achter Project U/Turn, een project dat avontuurlijke reizen organiseert voor mensen met een beperking. Wat is Project U/Turn eigenlijk? Glenn: "Project U/Turn is een vzw voor mensen met een fysieke beperking, waarbij we door avontuur en back-to-basics mensen willen laten inzien dat hun beperking geen beperking van het leven is." Jij richtte Project U/Turn ook op. Hoe is dat idee ooit ontstaan? Glenn: "Dat idee is ontstaan door Marc Herremans (Belgische triatleet die in 2002 door een fietsongeval in een rolstoel terecht kwam, red.), omdat ik hem kende als persoonlijke vriend. Ik heb zijn ongeval van dichtbij meegemaakt en ben na het ongeval met hem avontuurlijke zaken gaan doen. Ik zag dat hij daarvan genoot, als een soort therapie eigenlijk. Dat was helend voor hem, hij werd daar beter van, mentaal en ook fysiek. Net als ikzelf. Ondanks de intensiteit was het ook voor mij steeds een fantastische en kleurrijke ervaring. Dan is 'Voorbij de grens' (Vlaamse documentaire- en realityreeks uit 2008 dat werd uitgezonden op één, waarbij 10 lichamelijk gehandicapte mensen doorheen Nicaragua trokken, red.) eraan gekomen waarbij dat Marc de centrale tv-figuur moest worden. Maar hij was te ziek, doordat we de Crocodile Trophy (een meerdaagse mountainbike wedstrijd doorheen de Australische outback, red.) hadden gefietst. Toen hebben ze mij gevraagd om de tocht te gaan uitzetten en heb ik tijdens de opnames de andersvalide mensen beveiligd en begeleid. Daar heb ik dan eigenlijk net hetzelfde gezien als bij Marc. Dat mensen op alle vlakken beter kunnen worden van avontuur. Dat ze eigenlijk veranderen. De kracht die ervan uitging liet mij niet meer los. Dat heeft mij doen besluiten om, na 3 jaar nog twijfelen, de vzw op te richten." "Door middel van avontuur en back-to-basics willen wij mensen laten inzien dat hun beperking geen beperking van het leven is" Je zegt dat mensen beter worden van avontuur, hoe groot is die impact op andersvaliden? Glenn: "Dat heeft een hele serieuze impact. Veel groter dan ik zelf had verwacht. Uiteraard is dat vooral mentaal, maar zeker ook fysiek. De mensen worden er onder meer geconfronteerd met uitdagingen, zichzelf en andere beperkingen. Ze worden voor uitdagingen gesteld die ze individueel niet altijd aankunnen, dus moeten ze samenwerken om iets te bereiken. Hulp vragen maar vooral ook geven. Een blinde medemens duwt een deelnemer in een rolstoel terwijl die persoon verteld waar ze heen moeten, is zo'n klassiek voorbeeld. Uiteindelijk beseft iedereen dat ze nog veel meer kunnen dan ze dachten en door die positieve ervaring gaan ze als een sterker iemand terug naar huis. Iets wat zich vervolgens ook verder zet in hun privéleven. Ik zeg altijd: als je in Nicaragua een vulkaan hebt kunnen beklimmen, dan kan je in België de openbare bus pakken! Dat is plots veel gemakkelijker dan voorheen, maar eigenlijk is dat gewoon de realiteit. Als je mensen laat inzien dat ze nog veel kunnen, gaan ze op eigen initiatief ook gewoon meer zaken doen." Hoe avontuurlijk kan je gaan? Wat zijn de limieten? Glenn: "Er zijn uiteraard limieten, maar dat hangt af van de groep en hun beperkingen die je mee hebt. Maar het hangt natuurlijk ook af van externe factoren zoals het weer, het terrein, het comfort van de slaapplaatsen, etc. Alles heeft zijn invloed. Mijn persoonlijke limiet is dat iedereen onbeschadigd terug naar huis moet gaan. Iedereen mag moe zijn ... móet moe zijn! Ze móeten het gevoeld hebben dat ze gereisd hebben ... dat ze een intense en ongelooflijke ervaring gehad hebben. Maar ik zou niet kunnen leven met het feit dat mensen fysiek slechter naar huis gaan of voor het leven beschadigd zijn door een tocht met mij mee te doen. Dat is mijn limiet ... en dus is dat de limiet van Project U/Turn." Valt het mee om zo'n reis samen te stellen? Glenn: "Dat hangt een beetje van het land af. Wat het moeilijkste is, is de lijn vinden. Dat iedereen met elke beperking het aankan. En dat iedereen er iets aan heeft. Je kunt de tocht zo zwaar maken dat enkel de sterkte andersvaliden het aankunnen, maar dat is niet de bedoeling. Iemand die vanaf zijn borst verlamd is moet er ook plezier in hebben en een uitdaging vinden. Het zou niet tof zijn voor die deelnemer in de rolstoel als hij constant moest geduwd worden. Hij, of zij, moet ook zijn fysieke uitdaging hebben en zijn ei kwijt kunnen in die tocht. Dat is het moeilijkste bij het uitzetten van een tocht; iets vinden waarvan je weet dat iedereen voldaan zal zijn. Tegelijk vind ik het ook belangrijk dat de mensen iets van het land gezien, gevoeld en beleefd hebben. Daarom reizen we steeds op een manier waarbij we veel contact met de lokale bevolking hebben. En met respect voor het land en zijn cultuur." Dus, iedereen met een beperking kan eigenlijk deelnemen. Glenn: "Onze core business is om avontuurlijk tochten aan te bieden voor iedereen. Dus ja, in principe kan iedereen deelnemen. Symbolisch gezegd: als er iemand echt wil meegaan, maar die in principe op een brancard zou moeten liggen om mee te kunnen, dan zal ik 4 dragers zoeken om de brancard te dragen. Waarmee ik bedoel, ik ga geen mensen uitsluiten omdat het voor mezelf moeilijker is. Dat doe ik niet. Nu op 7 jaar tijd en ongeveer 40 tochten hebben wij nog niet veel mensen geweigerd. En als ik mensen weiger, dan is dat door hetgeen dat ik net verteld heb. Dat is dat ik overtuigd ben dat mensen beschadigd gaan geraken door een tocht met ons mee te doen. Het is dan meestal ook na een opinie die ik krijg van een dokter die onze tochten kent, dat ik dat besluit neem. " "Als er iemand echt wil meegaan maar die in principe op een brancard zou moeten liggen om mee te kunnen, dan zal ik 4 dragers zoeken om de brancard te dragen" Logistiek gezien lijkt ons zo’n reis niet goedkoop. Vluchten, aangepaste rolstoelen, medisch materiaal, etc. Maar je probeert het toch betaalbaar te houden voor je deelnemers. Krijgen jullie veel ondersteuning, sponsoring, subsidies ...? Glenn: "Daar kan ik kort in zijn. Wij worden niet gesubsidieerd. Toch is één van onze principes dat wij de reis betaalbaar willen houden. We proberen dat op verschillende manieren te bekomen. Zo trekken wij naar landen waar het nog allemaal betaalbaar is. Wij reizen ook bewust buiten de schoolvakanties en nemen steeds de volledige organisatie op onszelf. Maar ook iedereen die meegaat betaald een stukje mee. Dus ook de vrijwilligers, dokters en kinesisten. Bijkomend, en daar zijn we heel blij om, hebben we al sinds enkele jaren een solide samenwerking opgebouwd met enkele mutualiteiten zoals Samana van CM (Christelijke Mutualiteit, red.). Zij komen tussen in de deelnameprijs van hun leden. Doordat ook de vrijwilligers daartoe behoren, kunnen wij steeds voor voldoende en professionele begeleiding zorgen. Staat de maatschappij dan niet open voor dit soort projecten? Glenn: “Door al de media aandacht van de laatste tijd is het al verbeterd. Tegenwoordig zijn tv-programma’s met andersvaliden ‘hot’, en dat is ook goed want televisie bereikt nu éénmaal veel mensen. Maar persoonlijk vraag ik me wel af of het de visie van de maatschappij zal veranderen. Want dat is hetgeen dat nodig is. Het is misschien een beetje cru dat ik dat zeg, maar de dag van vandaag worden andersvaliden nog altijd een beetje als out-of-the-box beschouwd, als ‘anders dan wij’. Ik heb soms het gevoel dat mensen er naast proberen te kijken. Er niet mee geconfronteerd willen worden. Dat is vandaag nog altijd een beetje de mentaliteit. Het is stilaan aan het veranderen, ja, beetje bij beetje, maar er nog veel werk aan. Ook wat de bijstand en hulp van uit de overheid betreft. Ik hoor soms de gekste verhalen over wachtlijsten, mensen die hulp vragen maar niet krijgen … Dus om op je vraag te antwoorden ... ik denk niet dat de maatschappij voorlopig echt open staat voor dit soort projecten. Iedereen veegt nog steeds en beetje voor zijn eigen deur.” Dus dat betekent ook dat het lastig om sponsors te vinden? Glenn: "Inderdaad, we zijn hier al 7 jaar mee bezig, maar dan zijn we snel terug bij het begin. Als ik over Project U/Turn vertel, dan vindt iedereen het een prachtig en ongelofelijk project en krijg ik oprechte waardering. Dat is heel leuk natuurlijk en het maakt me ook fier, maar de VZW is er niet mee geholpen. Want als je vervolgens begint te praten over sponsoring, stopt het verhaal meestal vanzelf. Maar we voelen wel dat veel mensen ons een warm hart toedragen. Vooral mensen die al met ons zijn mee geweest of hebben samengewerkt beseffen hoe waardevol ons projectje is. Er zijn U/Turners en sympathisanten die zelf iets organiseren en acties voeren om centen in het laatje te brengen. Soms krijgen we ook een leuke bijdrage van een bedrijf of organisatie die ons verkozen hebben als goed doel. Maar een ‘structurele’ samenwerking waaruit een bestendige bijdrage voortvloeit is er tot op heden nog niet. Mijn onbereikbare droom is eigenlijk dat het ‘ziektebeeld’ van andersvaliden verandert. Dat de maatschappij hen niet meer ziet als ‘anders’. Want nu worden de 'gehandicapten' precies in een hoekje geduwd, en teveel beschermd en gepamperd. “Ooh wees maar voorzichtig, doe maar geen gevaarlijke dingen meer, beweeg niet teveel, blijf maar thuis. Ge moet niet meer gaan werken. Ge moet dit niet meer en ge kunt dat niet meer ...“ Terwijl dat het veel beter zou zijn als ze wel buiten zouden komen en een job zouden kunnen uitoefenen. Dat ze wel zelf geld zouden kunnen verdienen en voor zichzelf zorgen! Velen zouden zich daardoor veel beter en nuttiger voelen. En tegelijk zouden ze ook een onderdeel zijn van de maatschappij, net als iedereen. Ze zouden bijdragen, en misschien zelfs minder vaak naar de kine moeten of hulp nodig hebben. Het zou dus ook minder ‘kosten’ aan de maatschappij. Als de overheid via één of andere weg dus een stukje zouden betalen in een U/turn-reis voor een deelnemer, zou dat langs een andere weg een investering kunnen zijn. Want wij stimuleren dat al die mensen actiever en zelfstandiger worden, waardoor ze veel beter voor zichzelf kunnen zorgen en al die extra zorg veel minder nodig hebben." Stel dat er nu toch mensen zijn die een project als U/Turn willen steunen, hoe kunnen die dat dan doen? Glenn: "Dat kan uiteraard op allerlei manieren. Alle hulp is nog steeds meer dan welkom. Mensen verkiezen meestal om ‘materieel' te steunen, door bijvoorbeeld zelf kampeergerief aan te kopen. En dat is fijn, maar momenteel zijn we op een punt gekomen dat we materieel verder kunnen. Waar velen niet direct aan denken, is dat een VZW ook geld kost. Want een vzw als Project U/turn heeft ook een werking. Bij ons zijn er drie mensen die er voltijds mee bezig zijn. Het zou mooi zijn moesten die mensen daar ook voor betaald worden. En dan is er natuurlijk ook subsidie. Persoonlijk zou ik het terecht vinden dat we een stukje subsidie zouden krijgen, omdat ik zie wat het project doet met mensen. Wat wij doen is pure revalidatie. Om dat te bewijzen werken we al 3 jaar samen met de Universiteit van Gent. Mensen die met ons mee op tocht gaan worden ‘gemeten', zowel voor als na de tocht, en zowel fysiek als mentaal. Dat doen we om de positieve impact van een tocht te meten. Wat ik altijd al wist, zal dus hopelijk snel aangetoond worden in naakte cijfers. De tussentijdse metingen zijn alvast verbluffend. Ik hoop dat andere instanties, zoals revalidatiecentra en de overheid, zullen inzien dat wat wij doen maatschappelijk relevant is. Ik moet het alleen nog kunnen aantonen en dat ben ik nu aan het doen samen met de universiteit.” Intussen konden jullie avonturiers al heel wat mooie plekjes van onze wereld bewonderen. Wat is de reactie van jullie deelnemers na zo’n reis? Glenn: "Die is eigenlijk alleen maar heel positief. Iedereen veranderd op een positieve manier en op heel verschillende vlakken. En ik praat hier niet alleen over de mensen met een beperking. Ik praat ook over de vrijwilligers, de dokters, onze lokale contacten ... Het feit dat elke vrijwilliger terug mee wil met ons zegt eigenlijk al genoeg. Iedereen wil terug mee omdat het zo'n intense ervaring is. We zien mensen letterlijk veranderen op één reis. We krijgen mails en foto's van blije ouders, we krijgen telefoons dat deelnemers terug werk gevonden hebben, dat ze terug buiten willen komen, actiever zijn, een relatie aangaan ... Dat wil zeggen dat het werkt. En als we met een nieuwe tocht afkomen, dan is er meteen reactie van een hele grote groep die terug meewillen. Mensen willen betrokken worden en blijven. we zijn één grote U/Turn-familie geworden." "De dag van vandaag worden andersvaliden nog altijd een beetje als out-of-the-box beschouwd, als anders dan wij" Heb je zo’n mooi verhaal of moment die dat bewijst? Glenn: "Goh! Ik kan hierover een boek schrijven. Wij zijn geen tovenaars, maar we hebben mensen die we meenemen in een rolstoel en die een week later de luchthaven terug buiten stappen. Wij hebben nu laatst iemand gehad die 18 jaar in een rolstoel zat en dat zo gewend was, dat hij eigenlijk niet meer nadacht over het feit dat hij ooit nog ging stappen. Maar die hebben wij op dag één in Tenerife uit zijn rolstoel gehaald en op het eind van de week stapte hij meerdere kilometers. Kan je je voorstellen wat voor een impact dat heeft op iemand? Dat zijn voor onze deelnemers, en hun entourage, héél belangrijke zaken. En voor onszelf uiteraard ook. Dan weet je dat je nuttig bezig bent. En als je dan daarna een leuke mail krijgt van een vriend die zegt: “Na 18 jaar je beste vriend terug zien lopen, dat is onbeschrijflijk”. Dat is voor mij de kers op de taart! Maar eigenlijk heb ik talloze voorbeelden. Ik draag ze allemaal in mijn hart. Zo zijn er bijvoorbeeld mensen die terug gaan studeren zijn na lange tijd. Mei Lan, een blind meisje die met ons op tocht is geweest, is daarna een jaar in Costa Rica gaan studeren ... als blinde! Anderen bouwen een huis of gaan alleen op reis. Bedenk het en het gebeurt. En daarvoor doe ik het.” Daar tegenover staan ongetwijfeld ook minder leuke momenten? Glenn: "Wat nooit leuk is dat je mensen ziet aftakelen. Er zijn mensen met een progressieve spierziekte die je meeneemt en die nog veel dingen kunnen, maar die je stelselmatig ziet achteruit gaan. Dat is best zwaar. Want al die mensen zijn mijn vrienden. Ik praat nooit over klanten, want die heb ik ook niet. Heel af en toe moet je iemand een volgende tocht ontzeggen omwille van hun verslechterende toestand. Dat doet heel veel pijn en is voor mij persoonlijk zwaar om te dragen." ... en op logistiek vlak? Wat is zo'n typisch probleem waarmee jullie geconfronteerd worden? Glenn: "Wat altijd een 'fuzz' is, dat zijn de vluchten. 5 outdoor rolstoelen meepakken is altijd een gevecht om die mee te krijgen. Je bent nooit zeker of die gaan aankomen, en als die niet aankomen is dat voor ons écht een probleem. Dit is niet zoals een valies met kledij die je mist! Er is daar gewoonweg nog altijd geen deftige regeling rond. Andersvaliden worden overigens op het vliegtuig nog altijd niet graag gezien. Ze moeten altijd aan de zijkant gaan zitten. We zitten ook nooit niet bij elkaar. Het is frustrerend dat dat op de dag van vandaag nog niet beter geregeld is. Ik vind het soms pure discriminatie!" Jullie gaan ook vaak naar landen die misschien niet gewend zijn om met andersvaliden om te gaan of er een andere visie op nahouden. Als je bijvoorbeeld met je groep in Nicaragua aankomt, hoe gaat de lokale bevolking daar mee om? Glenn: "Dan denk ik dat ik een verschil kan maken tussen Europa en de rest van de wereld. In Europa is het allemaal heel koel en afstandelijk, en zoals ik daarnet al zei: 'er niet teveel mee te maken willen hebben'. Ga je dan naar een derdewereldland of naar een armer land, dan zijn de reacties veel warmer. Mensen komen bijvoorbeeld ongedwongen op hen af en komen gewoon voelen aan hun amputatie. Ze komen ook gewoon vragen wat er gebeurd is, heel open. Wij zijn dat niet gewoon. In Europa gebeurt dat nooit." Dat merkte Ludo Linden, de wereldfietser met beenprothese, in ons vorig interview ook al op. Hoe gaan jouw deelnemers daarmee om? Glenn: "Het is in het begin misschien een beetje raar, maar onze mensen vinden de warmere manier van omgang uiteindelijk veel aangenamer natuurlijk." "Heeft het project ook een impact gehad op jezelf? Glenn: "Ja, dat mag je wel zeggen! Ik kom uit een heel andere wereld (als voormalig Para-Commando en deel uitmakend van een arrestatie-eenheid van de politie, red.). Een agressievere wereld, een gevaarlijke wereld. Ik heb de overstap gemaakt naar iets heel sociaal waarbij dat ik een stukje voor mensen insta en verantwoordelijkheid draag. Een stukje letterlijk voor mensen zorg. Dat heeft mij zeker wel veranderd, ja. Maar op welke manier, dat weet ik niet echt. Ik weet wel dat ik elke tocht weer versteld sta van de kracht die vanuit de deelnemers komt. Het doet me telkens weer relativeren. Maar misschien moet je deze vraag stellen aan de mensen die me goed kennen? Julie (U/Turn-collega en vriendin) merkt op: "Veel zachter geworden!" "Wij zijn geen tovenaars, Als begeleider en verantwoordelijke van jullie tochten ben je vaak onderweg. Maar ook prospecties voor nieuwe U/Turn-reizen en je tv-opdrachten zorgen ervoor dat je weinig thuis bent. Wat is de impact daarvan op je leven? Ben je het nog niet beu? Glenn: "Dat heeft absoluut een impact! Ik besef dat dit voor veel mensen klinkt als een droomjob of 'altijd reizen', maar dat is het zeker niet. Het heeft ook minderen kanten. Op den duur maakt het eigenlijk niet uit in welk land dat je zit. Een tocht voorbereiden, organiseren, begeleiden en al het werk erna, is altijd hetzelfde eigenlijk. Al zal het nooit bandwerk worden. Wat het reizen op zich betreft sta ik momenteel op een punt dat ik een beetje 'uitgereisd' ben. 7 a 8 U/Turn-tochten per jaar, daartussen nog een prospectie en dan nog wat reizen voor TV-jobs ... je bent eigenlijk nooit en nergens meer thuis. Zelfs in België niet, want daar heb ik ook geen eigen thuis meer. Maar tegelijk heb je ook geen zin om ergens anders naar toe te gaan, want je hebt het allemaal al gezien en meegemaakt. Dus ja, dat is soms wat moeilijk. Maar klagen doe ik in ieder geval niet!" Hoe zie je de toekomst voor Project U/Turn? Glenn: "Ik wil vooral blijven bestaan en gezien worden als een VZW die iets betekent voor mensen. De U/Turners weten perfect wat ik hier bedoel. Voor de nabije toekomst hoop ik dat het dossier van de Universiteit van Gent heel positief zal zijn en dat daar een gevolg aan gegeven wordt. Dat mensen, revalidatiecentra, mutualiteiten en andere organisaties ons zullen erkennen als gevestigde waarde en de steun geven die dit project verdient. Én dan praat ik niet voor mezelf, maar voor onze deelnemers. Een van de ergste dingen die er zijn, is dat we mensen moeten weigeren om financiële redenen. Dat mensen het niet kunnen betalen. Als we als maatschappij daarin zouden kunnen tegemoetkomen... Dus, als er subsidies zouden komen waardoor ik kan zorgen dat iedereen mee kan, dan gaat dat automatisch voor meer deelnemers zorgen en vervolgens kunnen wij blijven bestaan. Dat is in de nabije toekomst mijn grootste hoop. Tegenwoordig werken we ook aan een project waarbij we andersvaliden inzetten als motivator voor probleemjongeren en mensen met een verslaving. Zo gaan we naar de Ardennen en doen we daar een uitdagende survivaltocht. Andersvaliden functioneren daar als voorbeeld en helpen de mensen fysiek en mentaal doorheen de dag. Het is ongelofelijk hoe sterk andersvalide mensen daarin zijn! Tijdens mijn tochten zag ik dat ook al, dat vrijwilligers ook veranderen en eigenlijk meer leren van de andersvaliden dan andersom. Dan denk ik: ‘Als je zo iemand op een werkvloer zet, dat is toch de beste motivator?’ Als jij met een andersvalide op dezelfde werkvloer staat, en jij hebt een slechte dag maar tegelijkertijd zie je die andersvalide hetzelfde werk doen als jij, dan kun je toch niet anders denken dan: ‘Verdomme, hij heeft het wel moeilijker dan ik, maar hij doet het wel'.’Misschien is het wel een te nobele gedachte, maar ik blijf er in ieder geval voor vechten! Dat de media vandaag helpt om het beeld over andersvaliden te veranderen, bewijst ook Vlaanderen's bekendste klankman. Sinds september neemt Pascal Braeckman, die zich al eerder inzette voor Project U/Turn, voor 'Iedereen Beroemd' elke week in zijn zijspan een Vlaming mee die hij bewondert, waaronder ook U/Turn-ers als Sven en Mei Lan. Het gaat om mensen met een mentale of fysieke beperking. Wensen jullie ook een bijdrage te leveren aan Project U/Turn, hetzij materieel, financieel of als vrijwilliger? Dat kan! Wees vrij om ons of Project U/Turn te contacteren, een kijkje te nemen op hun Trooper-pagina of een vrijblijvende storting te doen op BE96 9731 4937 7105.
0 Reacties
|