April 2019, Sulawesi, IndonesiëEens aangekomen in de kuststad Palu, ontdekten we al snel wat een ravage de aardbeving en de daaropvolgende tsunami hier in september 2018 heeft veroorzaakt. De hele kustlijn van de stad was nog één puinhoop. Hier en daar probeerden enkele dappere zielen hun kleine huisje of winkeltje terug recht te zetten. Er vielen meer dan 4000 doden op die bewuste dag…het werd een tijdje stil in onze minibus bij de aanblik van dit alles… De rit naar Tentena aan het Posomeer was verbluffend prachtig! We reden door de bergen en langs de zee. Rijstvelden glooiden voorbij. Een weelde aan kokospalmen en fruitbomen met bananen, dragonfruit, papaya, cacao, ramboetan en avocado's brachten het water in onze mond. Daarnaast was er ook geen gebrek aan mais, groenten en kruidnagelbomen. Werkelijk een oase van groen! Het is een heel vruchtbare streek en zeer authentiek! Natuurlijk stopten we regelmatig aan een kraampje om al deze lekkere vitamines in te slaan en onze 10u durende rit naar Tentena gaf ons voldoende tijd om van onze inkopen te genieten. Onze chauffeur wist het perfect, in dit dorpje verkopen ze dé beste van dit en daar hebben ze dé lekkerste van dat... Het Posomeer is het 3e grootste meer van Indonesië, is zo'n 450 m diep en staat bekend voor de vele palingen die er gevangen worden. Tentena zelf is dan weer een klein stadje aan de noordkant van het meer met een enorm christelijke vibe. De hoofdweg is één lijdensweg van grote, met paarse doeken versierde kruisen. De Nederlandse missionarissen hebben er blijkbaar veel werk verricht! Wij verbleven er uiteindelijk 3 dagen. Uit een aantal gesprekken met lokale vrouwen viel het ons de laatste tijd heel erg op dat de vrouwen hier een groot minderwaardigheidscomplex hebben t.o.v. ons, westerse vrouwen. Ze schamen zich blijkbaar heel erg over hun donkere huid en hun Aziatische neus. Ze vinden ons echt super mooi en hunzelf blijkbaar totaal niet... Zo erg! Want wij vinden net hun zo mooi! We hebben hun proberen uit te leggen dat wij westerlingen ook zo graag een mooie bruine teint willen en dat er dingen als zonnebanken bestaan in Europa. Echt zo'n gekke situatie! En zo absurd, nog 10 keer verergerd door de reclame van de bedrijven die achter al die wit makende crèmes zitten en allerhande producten om er westerser uit te zien. Waar zijn we in godsnaam mee bezig in deze wereld! Wat ons ook opviel is het grote aantal rokende mannen, en reeds van jonge leeftijd. Hopelijk organiseert de overheid of de kerk hier snel een campagne om de gezondheidsschade aan te kaarten. Maar we vrezen dat knowhow over gezondheid en duurzaamheid hier sowieso nog een lange weg af te leggen heeft. We vrezen trouwens dat andere structurele problemen, zonder deze bij naam te noemen, een hogere prioriteit hebben. De grote oefening lijkt ons, hoe voer je hier scholing, kennis en verandering door? Indonesië is enorm uitgestrekt en kent een grote variëteit aan culturen, religies, belangen en behoeften. Hoe krijg je dat allemaal op één lijn? De mensen gaan hier trouwens ook nooit te voet. Voor de minste 10m verplaatsing nemen ze de scooter. Echt bizar! Een beetje lichaamsbeweging zou toch niet zo slecht voor ze zijn... Dus als wij blanken dan ook nog eens te voet door hun stadje wandelen vallen we niet alleen op door onze witte kleur maar ook omdat we gewoon normaal te voet gaan! Hahaha... Een avondje kaarten en dagje doorheen Tentena slenteren bracht licht op de invulling van de komende dagen. Onze vrienden, Linda & Carlo, hadden een chauffeur gevonden die ons naar de Bada Vallei in het Lore Lindu Nationaal Park wou brengen. De Bada Vallei is een redelijk afgesloten gebied, maar super mooi en heel erg landelijk met heel veel cacaobomen en rijstvelden. Er bevinden zicht honderden megalieten die wel tot 1000 jaar oud kunnen zijn en waarvan de betekenis nog steeds onbekend is. Deze beelden staan weliswaar redelijk verspreid over het gebied, dus is een chauffeur/gids geen overbodige luxe. Zelfs met een gedetailleerde kaart zou je naar sommigen hopeloos kunnen zoeken. Toraja, bekend van zijn bijzondere woningen met zadeldak en hun aparte omgang met de dood, stond al voor ons vertrek op het lijstje en was dan ook een van de hoofddoelen van ons bezoek aan dit eiland met gekke contouren. Een autorit van 12u met een Engels-onmachtige chauffeur bracht ons naar Rantepao, de uitvalsbasis om Torajaland te bezoeken. Via onze homestay regelden we een gids voor drie dagen, genaamd Piter. Hopla! Nog meer Nederlandse invloed. De Piter hebben we ons geen moment beklaagd. Zijn kennis, verhalen en het enthousiasme waarmee hij ze deelde was absoluut een meerwaarde aan onze ontdekking van de wonderbaarlijke cultuur en traditie in deze streek. Zo ver van de onze verwijderd dat we heel vaak onze wenkbrauwen hebben gefronst. Daarnaast daagde hij ons tevens culinair uit met heerlijke streekgerechten op ongelofelijke plaatsen. De 3 dagen dat Piter ons op sleeptouw nam met minibusje en scooter waren heel bijzonder en geanimeerd. Allereerst staat alles in hun cultuur in het teken van de dood en het begrafenisritueel. Ze sparen hun leven lang om genoeg buffels en varkens te kunnen offeren tijdens de begrafenis van grootouders en ouders... Hoe meer je kan offeren als zoon of dochter, hoe meer zeggenschap je hebt over de verdeling van de erfenis. Als er iemand sterft wordt die persoon eerst gemummificeerd en onderworpen aan een aantal behandelingen om het lichaam intact te houden. Vroeger ‘leefde’ die persoon nog gewoon mee in het gezin voor een lange tijd (2 tot 6 jaar). De overledene werd gewoon steeds bij aan tafel gezet alsof hij/zij nog zou leven en op zijn/haar verjaardag werd het gemummificeerde lichaam in zijn/haar favoriete stoel gezet, waarbij hem/haar drank, sigaretten en bij wijze van spreken een stuk taart werd voorgeschoteld. Deze zaken gebeuren nu enkel nog maar in de heel afgelegen gebieden... Vandaag de dag wordt het lichaam na de mummificatie opgebaard en in een speciaal ingerichte kamer gelegd tot aan de begrafenis. We kregen de kans om de mummie van een 3 jaar geleden overleden vrouw te zien en werden hier door haar dochters heel vriendelijk ontvangen, gevolgd door een kopje thee, een koekje en een babbel. De tijd tussen het overlijden en de echte begrafenis kon vroeger dus echt wel heel lang duren. Nu kan het snel gaan of nog 2 tot 3 jaar duren. Het wachten heeft en had als doel om de nodige voorbereidingen te kunnen treffen zodat alle familieleden, waar dan ook ter wereld, naar de begrafenis kunnen komen, dat er genoeg buffels kunnen worden aangekocht en dat de nodige infrastructuren, lees bamboe zit-, eet- en slaapplaatsen, kunnen worden gebouwd en gedecoreerd. De versieringen worden door getalenteerde houtbewerkers nog met de hand gekerfd. Een arbeid en kwaliteit die bij ons vandaag onbetaalbaar is geworden. Je kan hier gespecialiseerde teams inhuren, die dan de hele infrastructuurwerken op zich nemen. We werden met veel gastvrijheid ontvangen bij 2 begrafenissen in opbouw. Ook het graf zelf moet misschien nog uitgehakt of in orde gemaakt worden. Bij de 'nobele' mensen wordt er ook een levensechte pop of tautau van de overledene gemaakt die dan in de buurt van het graf wordt gezet. Bij sommige begrafenissen worden er zelfs buffelgevechten gehouden en wordt er dan ook een volledige arena voor gebouwd! Heel indrukwekkend om te zien, maar misschien maar gelukkig voor ons als dierenvrienden, dat de eigenlijke gevechten pas een paar dagen later zouden plaatsvinden. De buffels waren wel al volop in trainingsmodus… Bij een begrafenis zelf kan er wel 5000 tot 10.000 man aanwezig zijn, zowel familie als dorpsbewoners en die krijgen allemaal tijdens het hele begrafenisgebeuren, kan 3 tot 10 dagen duren, gratis eten en drinken. Er kunnen wel tot 50 buffels en nog meer varkens geofferd worden... Hoe rijker de familie hoe meer buffels. Wij woonden zelf een 'gewone' begrafenis bij, waarbij er een 6-tal buffels en een aantal varkens geofferd werden. Dit gebeurd allemaal ter plaatse en het vlees wordt er ook versneden en bereid in de tijdelijke openluchtkeuken voor het evenement. Wat over is krijgen de mensen mee naar huis. Als er meer dan 24 buffels geofferd worden door een 'nobele' familie mag deze een megaliet plaatsen op zijn grond. Dit geldt als teken van hun groot offer en dus als een soort van statussymbool. Zoals je je wel al kan inbeelden zijn buffels dus heel erg kostbaar in Torajaland. Een gewone buffel kost tussen de 1000 à 3000 euro. Als je echter een albino buffel hebt of andere vreemde afwijkingen in de hoorns of dergelijke kan de kostprijs al snel oplopen tot 18.000 euro voor 1 buffel. Een albino buffel offeren bij een begrafenis is dus nog beter! "De lokalen zorgen beter voor hun buffels dan voor hun eigen vrouw", grapte Piter. Torajaland heeft niet alleen een hele speciale cultuur maar ook een uiterst mooi landschap met uitgestrekte terrasvormige rijstvelden. De mooiste die we ooit zagen!! Zalig om hier tussen te kunnen wandelen. Ze verbouwen ook koffie, zoete aardappel, tapioca en kruidnagel. Tijdens onze wandeling kwamen we ook 2 mannen tegen die met de hand een graf van 3x2m uit een rots aan het uithouwen waren. 8 maanden tot een jaar hadden ze hiervoor nodig en gedurende die tijd leefden ze in een snelgebouwd simpel hutje naast hun werkplek. Ze gebruikten gewoon een beitel en hamer en deden dit alles zonder stofmasker of oogbescherming…??? Overledenen worden begraven in uitgehakte rotsgraven ofwel in houten kisten in grotten. We bezochten zo'n grot en zagen kisten, tautau poppen en schedels die tot wel 1000 jaar oud kunnen zijn. Dat was een hele speciale en beklijvende ervaring. Eens in de zoveel tijd wordt het graf nog eens geopend en wordt de mummie in nieuwe kleren gestoken. Dit alles natuurlijk met de nodige rituelen en hoe kan het ook anders, opnieuw buffeloffers. In Torajaland hebben ze hun eigen buffelsoorten, maar er worden ook buffels ingevoerd per boot uit Flores en West-Timor. We bezochten een plaatselijke veemarkt, maar hier moet Gaia toch niet naartoe komen! Er stonden wel honderden buffels die te koop werden aangeboden. Ze werden wel verzorgd en opgeblonken! Ahja...ze zijn veel geld waard, maar bij sommigen wordt de ring door hun neusgaten net zo hoog opgetrokken dat ze constant omhoog moeten staan met hun hoofd. Dit wordt blijkbaar gedaan om hun nekspieren te trainen voor de buffelgevechten. Voor de mensen hier heel normaal, voor ons maar een hele barbaarse methode! Ook de manier waarop de vastgebonden varkens erbij lagen...is niet iets waar wij naar konden blijven kijken… mijn maag keerde er van om en ik wou er dan ook zo snel mogelijk weg…. Ze hebben hier ook heel speciaal gevormde en gedecoreerde huizen, tongkonan genoemd. De kleintjes dienen voor de opslag van rijst (tot 2 ton) en de grote om in te wonen. Deze huizen worden nu nog altijd gebouwd en ook hersteld. Dus hun cultuur en traditie gaat nog gewoon door ook al zijn vele Torajanen intussen Christelijk geworden. We bezochten zo'n traditioneel huis waar we 2 oude heel kleine vrouwtjes ontmoetten, 2 zussen zo bleek. Maar ze waren nog verdomd kranig en heel erg nieuwsgierig naar die 4 grote witte mensen die hun een bezoek brachten. Zowel wij als zij stelden vele vragen… Ook het begrip sneeuw en vrieskou werd aangehaald en dat konden zij zich niet zo goed voorstellen… Zoals jullie al konden lezen is Torajaland niet voor doetjes, maar als je eens ECHT iets speciaals wil zien, dan kom je best naar hier en laat je maar eens 3 dagen door Piter op sleeptouw nemen… Piter: [email protected] / +62 81 342746810 Na Torajaland namen we de bus naar de zuidelijke grote stad Makassar, vanwaar een vliegtuig ons naar Bali bracht, om vervolgens de boot te nemen naar het eilandje Gili Air, gelegen op een steenworp van Lombok. Hier konden we alle indrukken en ervaringen van Sulawesi langzaam laten bezinken en genieten van de verdiende rust, want de lange afstanden op Sulawesi en het oppikken van een sneller reistempo kroop in de kleren. Linda en Carlo, nog eens heel erg bedankt voor de fijne 4 weken die we samen hebben doorgebracht. Het was niet altijd even gemakkelijk om te reizen in Sulawesi, maar we hebben wel fantastische dingen gezien en ervaren! Het is weer raar zo zonder jullie en we missen onze gezellige kaartavonden! Maar die draad pikken we later wel weer ergens op!
2 Reacties
|